Bugüne kadar bir çok müşterimizin özellikle mikrobiyoloji test raporlarını okuma, anlama ve değerlendirme konusunda sorun yaşadığını farkettik.
Laboratuvarda çalışmadıysanız veya bir laboratuvarı yönetme deneyiminiz yoksa, bir mikrobiyoloji raporuyla karşılaşmak sizin için de göz korkutucu olabilir.
Bu makalede, mikrobiyoloji laboratuvar test raporlarını kolayca okuyabilmeniz için bilmeniz gereken tüm önemli noktaları ele alacağız.
Mikrobiyal bir laboratuvar raporunda aşağıdaki türde sonuçları görebilirsiniz:
- Tespit Edildi veya Tespit Edilmedi (Detected or Not Detected)
- Belirli bir sonuç (ör. 100cfu/g , 100 kob/g)
- Küçüktür ifadesi ile bir sonuç (ör. <10 cfu/g, <10 kob/g)
- Logaritmik bir sonuç (ör. 10^5 cfu/g, 10^5 kob/g)
Her bir sonuç türünü açıklayacağız, böylece her birini anlayabileceksiniz.
1. Tespit Edildi veya Tespit Edilmedi
Bu tür sonuç, sadece küçük bir miktar bakteriyle gıda zehirlenmesine neden olabilecek patojenik bakteriler için verilir. Bu bakteriler arasında Listeria, Salmonella, E.Coli, Pseudomonas Aeruginosa gibi bakteriler yer alır.
Bu nedenle laboratuvar, bakterilerin tespit edildiğini “Tespit Edildi” olarak veya tespit edilmediğini “Tespit Edilmedi” olarak raporda bildirir.
İngilizce raporlarda bu ifadeler Detected (Tespit Edildi), Not Detected (Tespit Edilmedi) şeklinde veya kısaca D veya ND olarak yer alabilir.
2. Belirli Bir Sonuç
Kullanılan besiyerinde canlı olduğu halde gelişip koloni oluşturamayan mikroorganizmalar bulunabilir. Bunların sayılmadığını ve sadece koloni oluşturanların sayıldığını belirtmek için “Koloni Oluşturan Birim” (kısaca kob) veya ingilizce olarak “Colony Forming Unit” (kısaca cfu) ifadeleri kullanılır.
Test raporlarında bazı sonuçlar kob/g veya kob/ml olarak verilir. Yani kob/g, gram başına koloni oluşturan birim ve kob/ml, mililitre başına koloni oluşturan birim demektir.
Koloni oluşturan birim, bir petri kabında tek bir mikroptan büyüyen bir mikrop kolonisi anlamına gelir. Aşağıdaki petri kabı görüntüsünde, her biri koloni oluşturan birimdir.
Laboratuvar, testinizi gerçekleştirirken petri kabındaki koloni oluşturan birimlerin sayısını sayar. Test materyalinin gram veya mililitre başına düşen koloni oluşturan birimlerin sayısını size bildirirler.
En basit terimlerle bu şöyle olur:
Petri kabına konan bir gram numune başına 100 koloni oluşturan birim bu şu şekilde yazılır: 100 kob/g.
3. Küçüktür İfadesi ile Bir Sonuç
Bazen sonuçlar şöyle olabilir: <10 kob/g veya <100 kob/g.
Bir petri kabında 1 koloni oluşturan birimden daha azını elde edemezsiniz – değil mi? Ya vardır ya yoktur.
Bu, laboratuvarın petri kabında hiç koloni oluşturan birim görmediği anlamına gelir. Ancak sonuç olarak ‘0’ (sıfır) diyemezler, çünkü her testin bir hata payı vardır. <10 cfu/g rapor ederek, laboratuvar bu testte 10 birimlik bir hata payı olduğunu, ancak aslında sonuç sıfır olduğunu çünkü plakada bir şey bulamadıklarını belirtiyor.
4. Logaritmik Bir Sonuç
Sonuç yüksek olduğunda, sonuç logaritmalar kullanılarak yoğunlaştırılır. Logaritma, 10’un sağındaki üst simge sayıdır.
Logaritmaları okuyabilmek için nasıl çalıştıklarını anlamanız gerekir.
Logaritmaları Anlamak
Bir mikro logaritma genellikle ‘log’ olarak bilinir. Log, kaç kob (koloni) olduğunu gösteren bir değerdir. Her log, 10’un katları kadar kob’i şu şekilde ifade eder;
| Log | Kob Sayısı |
| 1 | 10 |
| 2 | 100 |
| 3 | 1.000 |
| 4 | 10.000 |
| 5 | 100.000 |
Loglar 1’den başlar. Her log artışı, cfu’yu 10’un bir katı kadar artırır. Bunu hatırlamanın kolay bir yolu, 1’e log sayısı kadar sıfır eklemektir.
Örneğin, 1 log – 1 ve ardından bir sıfırdır (10), 2 log – 1 ve ardından iki sıfırdır (100).
Her log’da tablo 2’de gösterildiği gibi bir sayı aralığı vardır.
| Log | Kob Sayısı |
| 1 | 10 – 99 |
| 2 | 100 – 999 |
| 3 | 1.000 – 9.999 |
| 4 | 10.000 – 99.999 |
| 5 | 100.000 ve devam ediyor |
Örneğin, 1,600 cfu’luk bir sonucun 3 log olduğu anlamına gelir. Bu 1600’un 1,000 ile 9,999 arasındaki 3 log aralığına girdiği için böyle olur.
Genel Değerlendirme
Test raporunuzda yer verilen sonuçları anlamlandırmak için yazdığımız makale umarım yeterli olmuştur. Numunenizde çıkan test sonuçlarının uygun – uygun değil veya geçir – kalır şeklinde değerlendirme yapılması ise ürün grubunuza ait yönetmeliklere veya sizin belirleyeceğiniz kriterlere göre değişkenlik gösterecektir.
